| |||||
Laatst had ik het op mijn werk met een collega over spreekwoorden. Van die gevleugelde uitdrukkingen, die iedereen op de één of andere manier schijnt te kennen en ook nog schijnt te begrijpen (soms hoor je trouwens grappige varianten als “Daar kraait geen hond naar” of “Daar valt geen pijl op te behalen”). Op een gegeven moment vroeg ik aan hem: “Wist je dat heel veel van onze hedendaagse spreekwoorden uit de Bijbel komen?” Dat wist hij niet. Gelukkig heb ik een online Bijbel, die ik ook op mijn werk op mijn computer geïnstalleerd heb. Zo kon ik al gauw een paar voorbeelden tevoorschijn toveren. Eén van de bekendste is wel “Wie een kuil graaft (voor een ander), valt er (zelf) in” (staat zowel in Spreuken 26:27 als in Prediker 10:8). Heel bijzonder hoe op deze manier algemeen bekende levenswijsheden direct terug ge voeren zijn op Gods woord, Zijn SpreekWoord. Als je zo wat verder op zoek gaat naar meer spreekwoorden en gezegden, en waar ze vandaan komen, dan kun je zomaar ineens tot de ontdekking komen dat een spreekwoord zo verbasterd is, dat het bijna het tegengestelde betekent van wat het oorspronkelijke gechrevene / gezegde was. Een bekend voorbeeld hiervan is de uitspraak: “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet”. Het is zelfs een beetje “op zijn Bijbels” geformuleerd, door dat “gij” en “geschiedt”, maar de oorspronkelijke uitspraak van Jezus was (lees maar na in Mattheus 7:12): “Alles nu wat gij wilt, dat u de mensen doen, doet gij hun ook aldus”, oftewel “wat gij wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander”! En dat klinkt plotseling heel anders. Daar is een actieve houding voor nodig, die in de hedendaagse versie van dit spreekwoord volledig ontbreekt. Andere spreekwoorden zijn zo in onbruik geraakt, dat ze op zich nog wel bekend zijn, maar nauwelijks meer worden toegepast. Dit is bijvoorbeeld het geval bij Handelingen 20:35; “het is zaliger te geven dan te ontvangen”. In de hedendaagse welvarende maatschappij is ontvangen toch vele malen zaliger dan geven? Kijk alleen maar eens naar al die miljoenen euro’s die omgaan in de postcodeloterij en de staatsloterij, en de vreugdetranen (complete huilbuien zijn het) bij de prijsuitreiking. En zelfs voor iemand die niet de ambitie heeft om op zo’n manier miljonair te worden, zou het spreekwoord nog beter kunnen worden verbasterd tot “het is zaliger om uit te geven dan te ontvangen”. Want je kunt beter zelf kopen wat je wilt hebben (dan weet je zeker dat je precies datgene krijgt wat je hartje zo begeert), dan dat je het van iemand op je verjaardag krijgt (want dan is het net weer de verkeerde kleur). Nog iets dat tegenwoordig niet meer (b)lijkt te werken: “de laatsten zullen de eersten zijn” (Mattheus 19:30). Een niet-bijbelse uitdrukking als ‘ellebogenwerk’ lijkt je verder te brengen. Lijkt je verder te brengen, want uiteindelijk is het voor een mens altijd het beste om Gods aanwijzingen toch maar wel op te volgen. Hij heeft ons immers zelf gemaakt? Dus wat kunnen wij beter doen dan Gods SpreekWoord lezen, en daar naar leven? En dan komen we tot de conclusie dat we het beste maar te elfder ure bij hoog en laag de laatste kunnen zijn. Want aan de vruchten kent men de boom (en de appel valt daar niet ver vandaan!). |
|||||
|