 |
| ||||
|
Zijn heftigheid Festus dacht, nadat Paulus zich erg had opgewonden, dat de apostel niet goed bij zijn verstand was. Toen de gevangene tot hem sprak schoten zijn ogen vuur en zijn stem sloeg soms bijna over. In Paulus brandde een vuur, waar een koelbloedig mens als Festus niet tegen bestand was. Voor flegmatische mensen zijn zulke "gedrevenen" altijd een raadsel. Paulus was zo iemand, die soms in vuur en vlam stond. Als een vulkaan barstte hij dan uit en zijn woorden leken op een stroom gesmolten lava, die alles overspoelde. Hij schreef brieven, waar bij sommige hoofdstukken de vonken vanaf sprongen. Hij heeft uitdrukkingen gebezigd, die op brandende kooltjes leken, welke twintig eeuwen later nog steeds nagloeien. Van nature was Paulus impulsief, onbezonnen en heftig. Het was zijn manier van doen om onbesuisd en halsoverkop ergens op in te springen. Hij kon nooit iets half doen. Wanneer hij aan iets begon waar hij volkomen achter stond dan konden nog maar weinig dingen hem er van weerhouden dit uit te voeren. Hij vertelt zelf dat hij, voordat hij christen werd, zich met alles wat in hem was tegen Jezus keerde. Hij haatte deze naam zo erg, dat hij zich niet schaamde Hem bij elke gelegenheid te lasteren. Hij verafschuwde de kerk en vervolgde de christenen ten dode toe, ging zelfs hun huizen binnen en joeg ze de gevangenis in. En wanneer zij dan voor het tribunaal kwamen, schreeuwde hij boven ieder ander uit dat er maar een uitspraak mogelijk was; de doodstraf! Hij maakte hierbij geen enkel onderscheid tussen mannen en vrouwen, het vonnis was voor iedereen gelijk. Hij was zo tegen de nieuwe godsdienst gekant, dat hij de christenen zelfs tot in vreemde steden toe vervolgde. Zijn vriend Lukas schreef later hierover, dat Paulus was: "dreigende en moord blazende tegen de discipelen des Heren.‘’ Wanneer iemand christen wordt, betekent dat niet, dat zijn aangeboren karaktereigenschappen plotseling veranderen. Ook Paulus bleek na zijn bekering nog even vurig en fel van karakter te zijn. Zoals hij in het begin van zijn leven was zo was hij ook aan het eind van zijn leven. Hij bleef nu eenmaal een man met veel temperament. We kunnen hem niet goed beoordelen zonder hier rekening mee te houden. Zijn geschriften kunnen ons op een dwaalspoor brengen als we dit gegeven ontkennen. We kunnen nooit zijn theologie juist interpreteren als we ons niet eerst grondig op de hoogte stellen van zijn stijl. Ieder heeft zo zijn eigen manier van schrijven en Paulus' wijze van uitdrukken is een middel, waarmee hij ons zijn persoonlijkheid openbaart en onthult. Te vaak gaat men hieraan voorbij. Elke studie over iemand blijft steken, wanneer er met dit feit onvoldoende rekening wordt gehouden. Geleerden hebben zich hier in verdiept en hier op vlijtig gestudeerd. Ze hebben gekeken naar invloeden van het Hebreeuws, het Hellenisme, het Grieks en het Syrisch om er achter te komen wie Paulus was. Zij hebben al zijn toespraken en de wijze waarop hij ze hield, in tabellen gezet, vergeleken en daarna gecatalogiseerd. Dag en nacht onderzochten zij de taalbijzonderheden en literaire karakteristieken. Ze hebben al zijn woorden geteld en wanneer er een nieuw woord opdook, trokken zij daar conclusies uit en deze conclusies onderbouwden dan weer een nieuwe theorie en met deze theorie ontwikkelden zij dan weer een leerstuk. Op deze wijze werd de wereld overspoeld met boeken over de apostel Paulus, welke niet echt de moeite waard waren om te lezen. Deze wereld van geleerde theologen bestaat nu niet uit de juiste mensen, die ons met Paulus bekend zullen maken en hem doen begrijpen. Zij kunnen ons wel het antwoord geven op de vraag of de brieven authentiek zijn. Wanneer een brief afgewezen wordt omdat deze nieuwe woorden bevat, dan tonen de bijbelgeleerden zich op hun slechtst. Vele mensen zijn bekend met het Griekse woordenboek, maar daarom kennen zij Paulus nog niet en zij zijn hierdoor niet zo maar in staat om de echtheid van zijn brieven te beoordelen of deze aan een ander toe te schrijven zonder dat zij goed op de hoogte zijn van Paulus zelf. Deskundigen hebben zijn boeken doorvorst op buitengewone eigenschappen, maar ook op onjuistheden, op sierlijke maar ook op vulgaire zaken, op mooie en minder mooie dingen, op overeenkomsten met de Griekse cultuur en op zijn beheersing van de Griekse taal. En wanneer zij iets vonden, dan maakten zij daarover veel ophef. Het getwist over de literaire stijl van Paulus is eindeloos en het ontmoedigende effect is uiteindelijk dat de Griekse specialisten nog nooit met elkaar hierover tot overeenstemming zijn gekomen. Tot op de dag van vandaag is het een open vraag en is men het met elkaar niet eens of Paulus' brieven onder de literatuur gerangschikt kunnen worden. De één zegt dat zijn brieven op die van Thucydides lijken, terwijl een ander weer stelt dat hij onbeschaamd breekt met het geniale van de Griekse spraakkunst en dat het alleen een kwestie is van logisch redeneren. Maar wat voor de mensheid echt van belang is, is niet zijn stijl of literaire kwaliteiten, maar zijn vermogen om ons heel dicht bij de schrijver te brengen. In zijn schrijfstijl voelen we de hartslag van de mens Paulus. Hij heeft een vlotte pen en hij jaagt ons op als het vuur van een prairiebrand of de stortvloed van een bergstroom. We kunnen zijn brieven zelfs omschrijven als "vlugschriften", die aan een stenotypist gedicteerd werden en gereproduceerd zijn zonder enige vorm van correctie. Het is maar gelukkig dat er geen correcties gemaakt zijn. Door zijn ongekunsteld en spontaan gebruik van de taal weten we nu goed wie de echte Paulus is. Omdat hij onstuimig van natuur was, was hij ook heftig in het gebruik van zijn woorden. Hij was iemand van aktie en vandaar dat hij niet onder de indruk was van het raffinement en de versieringen van de retorische scholen. Hij was een praktisch man, die werkte in de alledaagse praktijk van het leven en geen monnik, die zich in een cel opsloot of een kluizenaar in een grot. Hij was beslist geen pilaarheilige! Voor er een week om was zou hij er al van af gesprongen zijn. Hij was altijd bezig met dingen, die van belang waren en die gedaan moesten worden. Hij was altijd onderweg. Hij kon niet op zijn lauweren rusten. Hij verlangde eenmaal Rome te zullen zien en hij zette zijn hart erop eens naar Spanje te gaan, wat destijds het einde van de wereld was. In heel zijn doen en laten was hij vurig en snel en deze gedrevenheid en haast waren merkbaar in al zijn geschriften. Er zat nu eenmaal vaart in al zijn handelingen. De geestdrift van een mens, die geen tijd te verliezen had. Hij had geen gelegenheid om zijn brieven zorgvuldig en grammaticaal verantwoord te schrijven. Wanneer hem grammaticale problemen voor de voeten kwamen dan stoorde hij zich daar niet aan maar trapte ze gewoon plat en ging er aan voorbij. Een enkele maal vergat hij in zijn betoog waar hij was gebleven en wat hij van plan geweest was te gaan zeggen. Zijn uitspraken maakte hij niet altijd tot een afgerond geheel. Daarvoor had hij geen tijd. Hij heeft er zelf nooit van gedroomd, dat hij onfeilbaar was. Als hij had geweten dat anderen dit later van hem zouden zeggen, dan had hij zich in vele gevallen wel tweemaal bedacht om datgene op te schrijven waarvan hij meende, dat het gezegd moest worden. Hoe kon hij weten dat hij voor latere eeuwen schreef? Als hij dit had geweten dan zou hij sommige van zijn uiteenzettingen zorgvuldiger hebben geformuleerd en geen half afgemaakte zinnen hebben laten staan. Maar hij had geen ambitie om ook voor latere tijden te schrijven. Zijn gedachten waren toegespitst op belangrijker zaken. Het ontbrak hem ten enenmale aan tijd om een belangrijk theologisch systeem op te zetten. Dat is een zeer arbeidsintensieve taak die veel vrije tijd opeist. Een mens, die de mening is toegedaan dat er geen tijd meer is om te trouwen, zal zichzelf ook geen tijd gunnen om een theologisch systeem te ontwikkelen. Hij was bezield van een paar ideeën. Deze zetten hem wel in vuur en vlam en het was zijn zaak dat aan de hele wereld te gaan vertellen. Dit was het wat hem aldoor dreef. En zo komt het, dat zijn stijl soms wrang en gejaagd over komt. Het rukt en stoot aan alle kanten, omdat zijn gevoel in feite op springen staat. Zijn woorden komen uit zijn mond als water dat bruisend en kolkend de bergbron verlaat om zich in alle heftigheid naar beneden te storten. De dienaar van de grote Koning had nu eenmaal haast en hij zweepte zichzelf op tot glorieuze hoogte, sloot daarbij compromissen met de taal waardoor grammaticale en retorische blunders ontstonden, over welke vele geleerden na zijn dood zich de nek zouden breken en over hoe het mogelijk was, dat zoiets kon gebeuren en ontstaan. Wanneer we iemand echt willen leren kennen dan kunnen we dat niet doen als een kamergeleerde, zittend in een stoel achter een bureau. Er zijn mensen die afstandelijk, in hun vrije tijd zo iemand ontleden, zijn gevoelens uitpluizen en zijn leerstukken ontrafelen en hierover dan een syllabus schrijven. Anderen trekken daaruit dan weer verregaande conclusies op grond van uitdrukkingen en gezegden waarvan zij weer menen dat het zo moet zijn, maar wat de oorspronkelijke schrijver nooit heeft bedoeld. Het wordt tijd dat de traditionele opvatting over de inspiratie wordt herzien! Het denkbeeld dat het Nieuwe Testament geïnspireerd is door de Heilige Geest is op zichzelf wel waar maar kan toch aanleiding geven tot misverstanden. Dat is één kant van de zaak. De andere kant is, dat we te doen hebben met een Boek, waarin God op een menselijke wijze tot ons spreekt. Ook hierin is Jezus, in de gestalte van het Woord, aan ons in alles gelijk geworden. Wij krijgen van de apostel de indruk dat hij enerzijds geïnspireerd werd maar anderzijds zich ook gewoon kon vergissen. Het beeld van de onfeilbaar geïnspireerde apostel, dat velen van ons nog voor ogen hebben valt bij deze gedachtegang wel omver. Het is een visie die niet op de Schrift steunt. De brieven van Paulus moeten we leren lezen en interpreteren vanuit zijn karakter. Willen wij zijn theologie begrijpen dan zullen wij ook moeten weten wie Paulus zelf is. Wanneer wij weten, wie Paulus zelf is dan is het pas mogelijk om aan zijn woorden de juiste waarde toe te kennen. Paulus zelf was niet in staat om zelfstandig een theologisch systeem op te zetten en daarom zijn we er van overtuigd dat veel wat op zijn theologie is gebaseerd op de schroothoop kan worden gegooid. Wanneer Paulus zelf niet voornemens was een theologie te ontwerpen moeten wij het dan op basis van zijn brieven wel doen? Wij moeten eerst met hem kennis maken en daarna hem beoordelen zoals wij dit onze vrienden zouden doen. Ook bij onze vrienden houden wij er rekening mee wie ze zijn en wat ze zeggen. Wanneer zij met ons in gesprek zijn, vullen we aan of zwakken soms iets af, zeggen het wat nauwkeuriger na en veranderen of verbeteren de woordkeus. Wij luisteren niet alleen naar wat er gezegd wordt, maar wij doen ook aan het gesprek mee. Sterke uitdrukkingen nemen we niet altijd even serieus. Wij zeggen dan wel eens: "blaffende honden bijten niet", of ‘’dat iemand wel een grote mond heeft, maar een klein hartje‘’. Op deze wijze moeten we nu ook de woorden van Paulus interpreteren. We moeten zijn uitspraken zien in het licht van zijn persoonlijkheid en omstandigheden. Hij was een heftig en impulsief mens. Niemand hoeft gelijk een "dweper’’ te zijn, omdat hij op een bepaald moment een ander vervloekt. Het is niet eerlijk om hem kleinzielig te noemen, omdat hij op een aantal punten niet liberaal ingesteld was. Het is ook niet juist hem een fatalist te noemen, omdat hij eens een voorbeeld van absolute onmacht gebruikte. Waarom zouden wij hem een zot noemen, omdat hij wel eens voorbeelden gebruikte, die wij nu niet meer zouden nemen? Laten de theologen zich werkelijk goed realiseren, dat veel waarop zij nu hun theologie hebben gebaseerd, is uitgesproken door een man, die soms zeer impulsief en onbezonnen uitspraken deed, enkel en alleen, om heel snel mensen, die in nood verkeerden te helpen. Vermoedelijk zouden deze theologen zich eerst wel tweemaal bedacht hebben, voor ze op deze wankele basis een theologisch systeem ontwierpen. Het onderwijs van Paulus moeten we interpreteren vanuit het karakter van deze man. Paulus bracht zichzelf voortdurend in moeilijkheden, omdat hij zich onvoldoende realiseerde welk effect zijn woorden, uitgesproken onder grote druk, op zijn toehoorders hadden. In zijn grote gedrevenheid nam hij soms te weinig moeite om een en ander duidelijk en helder uiteen te zetten. Aan de Tessalonicenzen schreef hij een brief, die daar grote beroering en opschudding te weeg bracht. Een tweede brief was nodig om de gemoederen weer tot bedaren te brengen en hen duidelijk te maken, wat hij nu wel bedoelde met z'n eerste brief. Aan de Korintiers schreef hij een brief met dusdanig extreme instructies, dat ook hier een tweede brief nodig was om alles wat af te zwakken. Hij liet Timoteus besnijden zonder er voldoende rekening mee te houden welk effect dit zou hebben op de gemeenten in de andere provincies, waar hij toch ook mee te maken had. Nu moest hij aan de Galaten weer schrijven wat hem hiertoe gedreven had. Zijn begrip van vrijheid was boven alle twijfel verheven, maar hij was niet in staat dit afdoende en nauwkeurig te omschrijven en het resultaat was, dat in de wijde omtrek hierdoor misverstanden ontstonden, wat voor de vijanden weer aanleiding was de mensen te overtuigen van de onbetrouwbaarheid van hun leider. Paulus onderwees de "rechtvaardiging alleen door het geloof", maar tegelijk werd dit geluid een nieuwe vrijbrief voor verkeerde gevolgtrekkingen, met als resultaat dat hij vaak tegenwerking kreeg van zijn eigen tijdgenoten, ja, zelfs tot vandaag toe is deze leer een struikelblok voor velen. Wanneer hij minder onstuimig was geweest en zijn gevoelens wat zorgvuldiger had uitgedrukt, dan zou hem veel leed bespaard gebleven zijn. Door zijn grote gedrevenheid verkondigde hij soms stellingen, die door hemzelf later moeilijk te verdedigen waren. Op een keer schreef hij in z'n naïviteit aan de Galaten de volgende woorden: "Zie, ik, Paulus, zeg u: indien gij u laat besnijden, zal Christus u geen nut doen. Nogmaals betuig ik aan ieder, die zich laat besnijden, dat hij verplicht is de gehele wet na te komen.‘’ Hij aarzelt niet om te stellen dat: "in Christus Jezus vermag noch besnijdenis iets, noch besneden zijn, maar geloof, door de 1iefde werkende." Iemand kan een christen zijn of hij nu wel of niet besneden is. Maar… ondanks, dat hij dit aan de Galaten doorgeeft, laat hij toch een van zijn belangrijkste medewerkers, Timoteus, besnijden. Wat zijn onderwijs betreft over de verhouding man en vrouw gaf dit aanleiding tot veel misverstand. Altijd stelde hij, dat tussen beiden in Christus geen verschil was; met andere woorden, in het Koninkrijk van Jezus is er niet langer een onderscheid tussen beide seksen en is de vrouw niet langer ondergeschikt aan de man. Vanzelfsprekend waren er vrouwen in de gemeenten, die bij zulk onderwijs over hun eigen positie vragen gingen stellen. Een aantal ging er terstond naar handelen. Zij zagen niet in, waarom zij tijdens een eredienst niet het woord mochten voeren en de mannen wel. Zij konden ook niet begrijpen, waarom zij nog steeds met een gedekt hoofd de diensten moesten bijwonen. In die tijd was het de gewoonte, dat vrouwen altijd en onder alle omstandigheden een sluier over het haar droegen. Waarom handhaafde Paulus dan deze gewoonten, terwijl hij zelf stelde dat er geen onderscheid meer was? Paulus gaf hierop enigszins onbesuisd en impulsief een antwoord. Hij was met afschuw vervuld dat plotseling alle vrouwen in de gemeenten zouden emanciperen en zich, voor die tijd, onbetamelijke vrijheden zouden gaan veroorloven. Het was voor hem glashelder, dat dit gedrag van de vrouw, in die tijd, onvoorzichtig, onzedelijk en zelfs demoraliserend voor hun tijdgenoten kon zijn. Op een extreme en onbillijke manier wees Paulus al deze gedachten, die uiteindelijk de ethische consequenties van zijn eigen onderwijs waren, resoluut af. In feite vatte hij deze kwestie van de vrouw niet serieus op en maakte daarom de zaak bespottelijk. Hij stelde de vrouwen, die met vragen betreffende geen sluier over het hoofd in de eredienst rondliepen, gelijk aan publieke vrouwen. Bij de laatstgenoemden werd, ter herkenning en als straf, soms het hoofd kaalgeschoren. Dat betekende in Korinte dus, dat zij gelijk werden gesteld met vrouwen, die door hun zedelijk gedrag hun reputatie hadden verloren. Kort samengevat stelde Paulus dus, dat deze vrouwen gelijk waren aan publieke vrouwen. Wij vinden dit onredelijk en niet correct! De apostel had groot gelijk om deze vrouwen te waarschuwen voor de maatschappelijke effecten, die deze manier van handelen voor hen zou kunnen hebben, maar hij had zich op een andere wijze moeten uitdrukken. In dit alles gaat het om de geestelijke hoedanigheid van de vrouwen de man. Zoals Paulus zich nu uitdrukte was hij inconsequent. Hij was hierin ondoordacht en handelde niet juist. Wanneer een bepaalde gedachte hem in de ban had, was het voor hem moeilijk zich hiervan los te maken en deze beheerste hem dan ook volkomen. Door zo'n gedachte werd hij helemaal geobsedeerd. Op zo'n moment verloor hij andere waarheden, die hij eerder had verkondigd, uit het oog en verzuimde om alle uitspraken in het juiste evenwicht met elkaar te houden door de check of ze elkaar niet tegenspraken. Hij bood te weinig weerstand aan zijn natuurlijke aanleg om sterk te overdrijven en opperde hierdoor beweringen, die zijn eigen persoonlijke meningen waren welke echter elke grond van waarde of waarheid misten. Het waren de uitspraken van een geestdriftig, impulsief mens. Zijn verschillende meningen over een en hetzelfde onderwerp moeten we zien in de context waarvan en het brede verband waarin hij ze uitsprak en bedoelde. Bij de apostel Paulus mogen wij deze nooit zonder meer met elkaar verbinden. De gelegenheid tijdens welke en de wijze waarop hij zijn onderwijs bracht zijn bepalend voor de waarde, die wij er aan moeten toekennen. Paulus was niet eenzijdig in zijn beweringen, maar hij legde vaak grote nadruk op een kant van de zaak. De reden hiervan was, dat hij door zijn gedrevenheid op een bepaald moment maar een kant van de waarheid goed in het oog kon houden. Door deze karaktertrek was hij soms achteloos en hierdoor maakte hij fouten. In zijn leven als apostel heeft hij hier dikwijls leergeld voor moeten betalen. Paulus leek wat dit betreft op Petrus. Beiden waren even driftig, impulsief en onstuimig in hun woorden en handelen. Toch verhinderde hun heftigheid hen niet om een goed apostel van Jezus Christus te zijn. De gemeente van Hem werd gegrondvest door mensen die gloeiden van ijver en soms heetgebakerd waren. Het waren gewone mensen met gebreken en blunders, maar bezield met een grote geloofsijver en drang tot daden. Jezus wist dat alleen dit soort werkers, dat zelf soms in vuur en vlam stond, de wereld kon overwinnen. Toen Johannes de Here hoorde spreken tot de kerk van Laodicea, hoorde hij Jezus zeggen: "Ik weet uw werken, dat gij noch koud zijt, noch heet. Waart gij maar koud of heet! Zo dan, omdat gij lauw zijt en noch heet, noch koud, zal Ik u uit mijn mond spuwen." Jezus was zelf heftig, maar zonder zonde. |
|||||
|
|
|||||
|
|||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||